رسانه های همکار
طاق باز یا خوابیده به پشت یا دورسال (supine) ، سراشیبی به سمت سر (Trendelenberg) ،سراشیبی به سمت پاها یا ترندلنبرگ معکوس ، لیتاتومی (Litotomy) ، نیمه نشسته (semi_fowle) ، نشسته (Fowlers Position) ، دمر یا خوابیده به شکم (prone) ، جک نایف (Jack knife or kraske) ، وضعیت سجده (Knee-chest position) ، وضعیت به پهلو دکوبیتوس (Lateral-Decobitus) ، وضعیت به پهلو کلیوی (Lateral-Kidney-Position) ، وضعیت به پهلو سینه ای (Lateral chest).
در این حالت، امکان دسترسی به حفره های اصلی بدن (صفاق، ‘ قفسه سینه، قلب) وجود دارد.
یک تسمه محافظ را 5cm بالاتر از زانوها ببندید.
توجه کنید که ستون فقرات و اندام تحتانی بیمار باید در یک راستا قرار گرفته باشند.
زاویه داخلی دست ها با تخت نباید بیشتر از ۹۰ درجه باشد. جلوگیری از آسیب به عصب براکیال)
زیر مچ، زیر زانو و زیر قوس کمر، پدگذاری گردد. برای جلوگیری از افتادگی مچ پا، از تخته پایی پد شده استفاده شود.
نقاط تحت فشار: پس سر، اوله گرانون، مهره های گردن، خاجی، کوکسيکس و کالكانئوس می باشد.
پس از بیهوشی بیمار در حالت سوپاین، تخت را در محور طو طوریکه سر پایین آمده و پاها بالا رود، قرار می دهیم. . ” برای حفظ وضعیت آناتومیکی بدن، قسمت پای تخت را . کمی خم نموده و زانوها بالای انحنای تخت عمل قرار می گیرند.
در جراحی های قسمت تحتانی شکم و لگن، برای جدا کردن قسمت احشایی از لگن ( ایجاد دید بهتر) و جهت بهبود گردش خون در قشر مغز و گانگلیون های پایه وقتی که جریان خون بیمار یکباره افت می کند، استفاده می شود.
این وضعیت باعث تخلیه راحت ترشحات قاعده ریه از مچاری حلقی و دهانی می شود. در این پوزیشن، ظرفیت و حجم جاری ریه ها کاهش می یابد، شیفت مایعات به داخل الونول ها سبب بروز ادم، احتقان، آتلکتازی می شود همچنین فشار داخل جمجمه اې نیز افزایش می یابد.
با چرخش تخت در محور طولی به صورتی که سر بالا آمده و پاها پایین روند، این پوزیشن حاصل میشود.
در جراحی تیروئید، گردن و شانه بعلت تنفس راحت تر و خونریزی کمتر حین جراحی استفاده میشود. این وضعیت هنگام ازوفاگوسکوپی بهتر است.
در جراحی کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی جراحی معده بدلیل دسترسی بهتر به ناحیه اپی گاستریک با بانداژ الاستیک یا جوراب کشی می توان از تجمع خون در ورید ها جلوگیری کرد. جهت جلوگیری از سر خوردن بیمار از تخت پایی پد شده استفاده شود.
در جراحی های دستگاه تناسلی، رکتوم، سیستم ادراری و همچنین جهت ایجاد برش جراحی در قسمت های واژن، کشاله ران و رکتوم استفاده می شود. و مراحل : هردو پای بیمار از ناحیه زانو خم شده و ۲ نفر همزمان بر روی جاپایی که دو طرف تخت نصب شده، قرار می دهند. (ارتفاع پاها باید با یکدیگر برابر باشند.)
سپس قسمت تحتانی تخت به سمت پایین خم میشود یا برداشته می شود و باسن ها باید هم سطح لبه تخت قرار بگیرند. برای بالا آوردن هیپ ها به بالاتر از سطح تخت می توان یک رول زیر آن قرار داد. دست ها روی شکم یا جادستی قرار می گیرند. قرار دادن بالش زیر انحنای کمر، کشیدگی را کاهش میدهد.
در این پوزیشن از جاپایی های مختلفی استفاده می شود. متداول ترین آنها مدل عصایی (فشار بر عصب پرونئال وزیر زانویی (فشار بر عصب پرونئال و تیبیای خلفی و شریان پشت زانویی که در گودی پشت زانو قرار گرفته وار می آید) می باشد، که دارای نوارهای مخصوصی اند که و در اطراف مچ و کف پا پیچیده می شوند.
مفصل ران نباید بیش از ۹۰ درجه خم شود، خمیدگی بیش از حد سبب کشیدگی اعصاب سیاتیک و ابتراتور و کشیدگی مفاصل و ماهیچه ها می شود.
جاپایی باید تا جایی که امکان دارد کوتاه باشد. در وضعیت لیتاتومی عملکرد تنفسی دچار مشکل می شود. باید مراقب بود که قسمت ران بیمار به قسمت فلزی جاپایی نچسبیده باشد زیرا در صورت استفاده از کوتر احتمال سوختگی ان قسمت وجود دارد.
برای جلوگیری از دردکمر بعد از عمل، باسن بیمار کاملا بر روی تخت قرار بگیرد.
برای دادن این پوزیشن ابتدا بیمار به حالت سوپاین میباشد سپس تخت از ناحیه باسن و لگن خم میشود . در مرحله بعد قسمت پشتی تخت ۴۵ درجه بالا آورده میشود . دست ها به طور موازی کنار تخت روی جادستی قرار میگیرند. وضعیت سر و ستون فقرات باید در یک راستا قرار بگیرد.
چرخش سر بیمار در جهت مخالف شانه ای که جراح در آن سمت ایستاده، می تواند منجر به آسیب شبکه عصبی براکیال شود. تسمه محافظتی ۲ اینچ بالاتر از زانو بسته میشود برای جراحی های جمجمه، سر با هد رست نگه داشته میشود.
قسمت پاهای تخت هم به سمت پایین خم می شود و یک تخته زیر پای بیمار مانع از افتادن آن می شود.
جراحی های ناحیه شانه ، جمجمه، نازوفارنژیال، صورت و جراحی های ترمیمی قفسه سینه
برای جراحی گوش، بینی، گرانيتومی استفاده میشود. برای جلوگیری از افتادگی پاها از تخته زیر پا استفاده می شود. و زمانیکه از این پوزیشن برای جراحی های جمجمه استفاده می شود باید از جاسری های مخصوصی استفاده کرد.
برای جلوگیری از آسیب عصب سیاتیک، یک پد در زیر باسن بیمار گذاشته میشود. مهم ترین قسمت های تحت فشار عبارتند از: کتف، برجستگی ایلیوم، كالكانئوس و دنبالچه، همچنین فشار روی عصب سیاتیک نیز است.
وضعیت نشسته سبب تجمع خون در پاها و ته میشود بدلیل اینکه محل عمل در مقایسه با قلب بالاتر است، نیروی جاذبه یک جاذبه وریدی منفی بین محل عمل و دهلیز راست که خون سیاهرگ به آن میریزد به وجود می آورد. اگر یک سینوس وریدی باز باشد يسبب آمبولی هوا میشود.
در این وضعیت امکان دسترسی به مهره های گردن، پشت، ناحيه رکتال و قسمتهای خلفی اندام های انتهایی وجود دارد. دستها را در مکان مناسبی قرار دهید. اگر دستها بر روی جادستی قرار می گیرند باید به آرامی به جلو و عقب رانده شوند و با کمی دور کردن از تنه میتوان از دررفتگی شانه و آسیب عصب بازویی جلوگیری نمود.
به علت آسیب عصب اولنار آرنج ها نیز نباید بیش از ۹۰ درجه خم شوند. متخصص بیهوشی باید قبل از دمر کردن بیمار، لوله تراشه او را در جای خود محکم نماید و ببندد. سر بیمار در این وضعیت به یک طرف برگردانده میشود و در امتداد ستون فقرات بروی یک بالش قرار می گیرد.
گونه، گوش، پائلا، انگشت پا و قسمت ژنیتال باید مورد بررسی قرار گیرد و تحت فشار نباشد. دستگاه تنفس آسیب پذیرترین قسمت در وضعیت دمر می باشد. در جراحی های ستون فقرات باید بیمار در وضعیت دمر تعديل شده قرار گیرد.
در این وضعیت قسمتی از بدن که مهره های مورد نظر وجود دارد خم می شود . و پس از عمل برای قراردادن بیمار روی برانکارد باید ۴ نفر این کار را انجام بدهند. یک نفر باید کنار تخته نفربعدی در کنار برانکارده متخصص بیهوشی باید سربیمارو نفرچها رم هم باید پاهای بیمار را بگیرد سپس باید بیمار را با حرکت چرخشی به داخل برانکارد منتقل نمود ونبض اندامهای تحتانی را نیز کنترل نمود.
در جراحی هموروئید و سینوس پیلونیدال از آن استفاده می شود. در این وضعیت به صورت پرون هیپ بیمار برروی بالشی در قسمت کمری تخت عمل قرار می گیرد و تخت عمل تا زاویه ۹۰ درجه به صورت هشت فارسی خم می شود. قسمت های سر، سینه و پاها نیازمند مراقبت ویژه ای هستند.
زیر شانه باید بالش هوایی گرد گذارده شود. در قسمت پایین پاها نیز باید بالش گذاشت. دو طرف باسن باید توسط نوارهای پهن و چسبنده از هم جدا شوند. در این نوارها به طور همزمان کشیده میشوند و در انتهای عمل ، باز می شوند تا برش جراحی به راحتی به هم نزدیک شود.
این وضعیت حالت پیشرفته تر وضعیت جک نایف می باشد که برای سیگموئیدسکوپی و لامینکتومی انجام میشود. و در این وضعیت بیمار به حالت دمر درحالیکه قسمت هیپ آن خم شده بر روی تخت عمل قرار میگیرد. قسمت انتهایی تخت عمل پایین تر قرار می گیرد و آرنج ها خم میشوند تا در راستای بیمار قرار گیرند.
قفسه سینه مستقیما بر روی تخت عمل قرار می گیرد و نقاط تحت فشار در این وضعیت از اهمیت ویژهای برخوردار هستند.
قسمت قدامی دندهها، کرست ایلیاک قدامی قسمت قدامی تیبیا، انگشتان پاها و زانوها نقاط تحت فشار می باشند.
سیستم تنفس و گردش خون در این وضعیت شبیه وضعیت کمر می باشد و گردش خون وریدی در انتهاها و بیشتر دچار اختلال می شود، زیرا در این وضعیت زانوها به صورت خمیده قرار می گیرند .
با کمک جوراب های ضد واریس می توان از ایجاد ترومبوز در این قسمت ها جلوگیری کرد.
در وضعيت لترال دکوبیتوس بیمار به پهلویی که عمل جراحی برروی آن انجام نمی شود خوابانیده میشود. در هنگام القا بیهوشی، بیمار در وضعیت خوابیده به پشت روی تخت عمل قرار می گیرد، سپس یک تیم ۴ نفره با کمک ملحفه زیر بیمار او را در وضعیت اترال قرار می دهد.
زیر سر و پهلوهای بیمار بالشهایی قرار می گیرد تا مهره های ستون فقرات بیمار در یک راستا قرار گرفته و کشیدگی عصب براکیال به حداقل برسد.
پای پایینی بیمار در ناحیه زانو و هیپ خم می شود تا بیمار ثابت بر روی تخت جراحی قرار گیرد و پاهای بالایی به صورت و مستقیم یا کمی خمیده قرار می گیرد و یک بالش به صورت طوطی بین پاهای بیمار قرار می گیرد.
قسمت کناری زانوی بیمار با پارچه ای پوشانده میشود تا عصب پرونئال وی تحت فشار قرار نگیرد. یک نفر باید در پشت بیمار بایستد و تنها بیمار را در حین وضعیت دادن حمایت کند.
تنه بیمار باید توسط بالشهای کوچک، کیسه های شن، بلندهای حلقوی و یا پدهای کلیه حفاظت شود. شانه ها، باسن یا پاهای بیمار باید توسط یک نوار پهن به تخت عمل بسته شود. یک بالش کوچک به آرامی در پشت و زیربغل بیمار قرار می گیرد تا مانع از وارد آمدن فشار بر اعصاب، عروق و شبکه عصبی براکیال شود.
جهت بررسی خونرسانی دستها، نبض های رادیال را کنترل کنید. عملکرد دستگاه تنفس را با وارد شدن فشار به قسمت تحتانی قفسه سینه دچار مشکل می شود. نبض اندام های تحتانی باید قبل، حین و بعد از قرار دادن بیمار در این وضعیت کنترل شود به خصوص در جراحی های طولانی.
الترال کلیه ای امکان دسترسی به قسمت های زیر پریتوئن را امکان پذیر می سازد. در این وضعیت بیمار از وضعیت خوابیده به پشت به پهلو برگردانده میشود.
برای اینکه محل کلیه براحتی در دسترس باشد بالشی زیر انحنای پهلو قرار داده میشود تا حد فاصل بین دنده ۱۲ و کرست ایلیاکا بطرف بالا حرکت کند.
سپس تخت عمل در قسمت سر به طرف پایین آورده می شود و سر بیمار و پاهای او خم میشود. برای ثابت نگه داشتن تنه بیمار از پریس کلیه استفاده می شود.
قرار گرفتن بیمار در این وضعیت میزان خون برگشتی به قلب راست را کاهش می دهد.
وضعيت لترال سینهای یک وضعیت تعدیل شده است که انجام جراحی در قسمت فوقانی قفسه سینه ممکن می سازد.
ایجاد تغییراتی در نحوه قرار گرفتن دستها، خم کردن آرنج و قرار دادن آن در پایین تر از سر موجب بالا آمدن شانه شده و امکان دسترسی به فضای زیردند مای را ممکن می سازد.
دهان و نای و مری در سطحی پایین تر از ریه ها فرار می گیرد. یک مشکل تنفسی در این وضعیت اینکه ریه پایینی بدلیل نیروی جاذبه زمین پر خون تر می شود ، اما ریه بالایی راحتتر تهویه میشود زبرا فشار کمتری به آن وارد می آید. متخصص بیهوشی باید برای بالا بردن عملکرد تنفسی بیمار از فشار مثبت پایان بازدمی استفاده نماید.